Phân Ưu

 

Thơ của tác giả Hồn Trẻ 20

Lý Thừa Nghiệp

TẬN CÙNG MÙA THU

 

Lá vàng gọi mãi mùa thu

Gọi người gầy cuộc viễn du với người

Mang theo này nhé ngậm ngùi

Này là hạt lệ vị đời nồng tanh

Đất đai tinh huyết ngũ hành

Theo mây về núi xây thành chiêm bao.

@

Mộng nào rơi tận đời sau

Rơi về tiền kiếp cơn đau hiện tiền

Ngàn năm biển hóa đất liền

Vàng thu còn nhuộm tang điền dây dưa

Đang ngồi một chiếc võng đưa

Ngó trong tâm thấy cơn mưa mù lòa.

@

Đương mùa lá rụng hằng hà

Vọng lên tấu khúc giao hòa càn khôn

Càn khôn triệu triệu cô hồn

Ngoi lên từ những nỗi buồn mông lung

Và tôi từ cõi đất bùn

Còn nghe thổn thức tận cùng mùa thu.

LÝ THỪA NGHIỆP

 

Nguồn: trangtrangtholythuanghiep blogspot com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Hình: Mùa thu Pennsylvania

Những tin nóng hổi khác

TIN NÓNG HỔI:

KAMALA HARRIS ĐẠO VĂN

(Lấy bài vở của người khác làm của mình)

Nguồn: YouTube / Sky News Australia:

 

Nguồn: YouTube / The Megyn Kelly Show:

 

Những bài viết khác

Nguyên Nghĩa

TRUYỆN NGĂN NGẮN 171024

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Xem thêm:

Phần phát biểu của ông Donald Trump:

 

Nguồn: Nối từ YouTube - Hindustan Times:

https://youtu.be/XI0MUoW28VE?feature=shared

Thơ của tác giả Hồn Trẻ 20

nguyên nghĩa  

hăm ba tháng chín

 

người nhắc đầu thu trên tờ lịch

rừng sớm nay phong diệp chớm vàng

hồn mới hôm qua còn lụa bạch 

chợt nhuốm màu úa rũ mùa sang

 

ừ nhỉ làn da vừa khẽ gợn

dường như áo mỏng gió hôn người

chân chim sẻ vướng tờ phong rụng

ừ nhỉ vàng thu ghé lại rồi

 

ngang mắt bâng khuâng vừa thấp thoáng

màu thu héo hắt phết thành tranh

vàng thêm chút nữa đôi ngày lạnh

rồi sẽ là thu chín đỏ cành.

 

nguyên nghĩa 

 

  

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

thơ Phương Triều

MUỒI

Mưa về qua ngõ nhà quen

Hỏi em gương lược cầu duyên chỗ nào?

Đêm nghe sóng động chân sào

Trăng phôi pha cửa sông vào trùng khơi...

 

Con chim ngậm mũi tên đời

Liệu mai còn hót để mời người vui?

Cám ơn em vọng cổ muồi

Em còn hát gọi ngậm ngùi chi em?...

 

PHƯƠNG TRIỀU

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Hình: Hội quán sưu tầm ảnh đẹp - Pinterest)

Bài viết khác của tác giả Hồn Trẻ 20

Nguyên Nghĩa

PHÁT BIỂU TRANH CỬ

 

"Quý cử tri yêu mến,

 

Vợ tôi đã quyết định là tôi cứ tiếp tục tranh cử chớ không rút lui.

Xin quý vị hãy bỏ phiếu cho tôi đắc cử. Đừng lo, nếu tôi đang phát biểu mà bị á khẩu hoặc lẫn lộn việc này với việc kia, tên người này với người kia... thì vợ tôi sẽ nói thay cho tôi, kể cả đưa ra quyết định thay tôi."

 

Ông ứng cử viên già tập đọc đi đọc lại gần suốt ngày mà vẫn chưa thuộc lòng đoạn văn trên, để thu vào video quảng cáo tranh cử.

 

NGUYÊN NGHĨA

(Truyện ngăn ngắn #1607)

 

Jill Biden says Joe Biden is all in for four more years 

 

 

 

Nguồn: Nối từ Youtube

 

Thơ của tác giả Hồn Trẻ 20

thơ Nguyên Nghĩa

 

NGHIỆP CHƯỚNG

(tăng CV-ĐH)

 

THÂN NGHIỆP

mỗi ngày đứng trước hoa sen

thân nhơ tắm gội cho phiền não trôi

bước ra chen lấn với đời

lại đem chước quỷ diệt người ngoi lên!

 

KHẨU NGHIỆP

mỗi ngày đứng trước gương soi

đánh răng súc miệng cho lời dịu thanh

nhìn ra khắp lượt nhân gian

lại tuôn nguyền rủa từng tràng thất kinh!

 

Ý NGHIỆP

mỗi ngày đứng trước vị lai

ngại lui quá khứ sợ đầy nghiệp mang

lời ra sắc nhọn dao đâm

khẩu xà không chứa Phật tâm bao giờ!

 

Nguyên Nghĩa

(Tứ Tuyệt Vời)

 

 

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

 

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

 

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

thơ Luân Hoán

Nguyên Nghĩa

 

cũng như Trần Hoài Thư  

giao vợ làm tài xế

khi đi xa, hình như

hai ông mê ngắm cảnh

 

lần đầu lên thăm tôi

ông mới từ Đức quốc

qua Toronto định cư

tâm trạng đầy háo hức

 

vẽ ông nét trước tiên

cảm ơn người sư phạm 

Hồng Nhung chọn gá duyên

một gã ưa lãng đãng

 

“cưới nhau xong là đi” 

câu thơ này quen quá

ông áp dụng thực thi

uyển chuyển linh động lạ!

 

người ta ra chiến trường 

ông đi xa học tiếp

giá bụng Nhung chưa vun

ông vẫn còn đèn sách

 

thật ra nợ sách đèn

đã thành nghề căn bản

từ trước năm bảy lăm

ông đã chọn làm báo

 

cội nguồn đất Bắc Ninh

bay vào Sài Gòn mọc

nơi đâu cũng thơm tình

dung nạp đời lăn lóc

 

năm một chín năm hai 

khi tôi mười một tuổi

ông bắt đầu lai rai

oe oe lật bò té

 

ngày sang đêm tà tà

không ngờ thật quá lẹ

ông cường tráng hào hoa

trở thành ông quan pháo

 

ngoài câu đạn canh nông

đâu dễ quên cầm bút

phục vụ những bông hồng

Tuổi Hoa cùng Tuổi Ngọc

 

đã là dân Việt Nam

chiến tranh như mền đắp

cải tạo rồi vượt biên

thông lệ thật ngăn nắp

 

đã là dân lưu vong

đa phần đều thành đạt

đương nhiên phải có ông

thành nhà văn nhà báo

 

từ Độc Lập, Làng Văn

và Lửa Việt, Đi Tới

ông lập thêm mặt bằng

Tự Do chơi rất trội

 

ngoài chuyên nghề văn thơ

phóng sự cùng phỏng vấn

ông giới thiệu phê bình

cũng thơm tay, rất thấm

 

vợ ông còn cho hay

ông cũng mê vẽ nữa

tiếc rằng cho đến nay

chưa thấy tranh triển lãm

 

tác phẩm chính đã in

vẫn tập truyện Chờ Chết

chờ lâu đã mất linh

sống càng ngày càng đẹp

 

nghe nói trong khi chờ

ông hay viết lời dẫn

giùm M.C. một thời

thân ông như ruột thịt

 

cuộc sống nhìn chung chung

có khá nhiều va chạm

ông gặp những bão bùng

hình như không phải ít

mừng ông đã vượt qua

vẫn giữ đủ thanh thản

bằng cái tâm thật thà

và cái trí dũng cảm

 

ông vẫn rất đẹp trai 

chưa vội vàng đẹp lão

râu mép vẫn hẳn hoi

chưa ố mài lổ chổ

lần ông ghé thăm tôi

cùng em Lâm Hảo Dũng

(nhà thơ Lâm Hảo Khôi)

tôi vẫn còn lúng túng

 

dù nhà đã mua rồi

vẫn như chưa đủ chỗ

mời quí ông ngồi chơi

không trà nước gì ráo

 

thôi cho hẹn lần sau 

chờ tôi học giao tiếp

chắc không đến nổi lâu

như hiền nhân Chờ Chết (*)

Luân Hoán

Nguồn: http://www.luanhoan.net/GioiThieuTacGia/html/gttg-nguyennghia.htm

 

Hình bên: Nguyên Nghĩa

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

Ong Vò Vẽ

 

Các trường, viện 

ngoài công lập 

ở miền Nam trước 1975

I.  Các trường tư thục và Bồ đề: Ngoài hệ thống trường công lập của chính phủ là hệ thống trường tư thục. Vào năm 1964 các trường tư thục giáo dục 28% trẻ em tiểu học và 62% học sinh trung học.  Đến niên học 1970-1971 thì trường tư thục đảm nhiệm 17,7% học sinh tiểu học và 77,6% học sinh trung học. Con số này Tính đến năm 1975, Việt Nam Cộng hòa có khoảng 1,2 triệu học sinh ghi danh học ở hơn 1.000 trường tư thục ở cả hai cấp tiểu học và trung học. Các trường tư thục nổi tiếng như Lasan Taberd dành cho nam sinh; Couvent des Oiseaux, Regina Pacis (Nữ vương Hòa bình), và Regina Mundi (Nữ vương Thế giới) dành cho nữ sinh. Bốn trường này nằm dưới sự điều hành của Giáo hội Công giáo.

Trường Bác ái (Collège Fraternité) ở Chợ Quán với đa số học sinh là người Việt gốc Hoa cũng là một tư thục có tiếng do các thương hội người Hoa bảo trợ.

Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất có hệ thống các trường tiểu học và trung học Bồ đề ở nhiều tỉnh thành, tính đến năm 1970 trên toàn quốc có 137 trường Bồ đề, trong đó có 65 trường trung học với tổng số học sinh là 58.466. Ngoài ra còn có một số trường do chính phủ Pháp tài trợ như Marie-Curie, Colette, và Saint-Exupéry.

Kể từ năm 1956, tất cả các trường học tại Việt Nam, bất kể trường tư hay trường do ngoại quốc tài trợ, đều phải dạy một số giờ nhất định cho các môn quốc văn và lịch sử Việt Nam. Chương trình học chính trong các trường tư vẫn theo chương trình mà Bộ Quốc gia Giáo dục đã đề ra, dù có thể thêm một số giờ hoặc môn kiến thức thêm.

Sau năm 1975, dưới chính thể Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, tổng cộng có 1.087 trường tư thục ở miền Nam Việt Nam bị giải thể và trở thành trường công (hầu hết mang tên mới).

II. Các trường Quốc gia nghĩa tử

Ngoài hệ thống các trường công lập và tư thục kể trên, Việt Nam Cộng hòa còn có hệ thống thứ ba là các trường Quốc gia nghĩa tử. Tuy đây là trường công lập nhưng không đón nhận học sinh bình thường mà chỉ dành riêng cho các con em của tử sĩ hoặc thương phế binhcủa Quân lực Việt Nam Cộng hòa như là một đặc ân của chính phủ giúp đỡ không chỉ phương tiện học hành mà cả việc nuôi dưỡng. Hệ thống này bắt đầu hoạt động từ năm 1963 ở Sài Gòn, sau khai triển thêm ở Đà Nẵng, Cần Thơ, Huế, và Biên Hòa. Tổng cộng có 7 cơ sở với hơn 10.000 học sinh. Loại trường này do Bộ Cựu Chiến binh quản lý chứ không phải Bộ Quốc gia Giáo dục, nhưng vẫn dùng giáo trình của Bộ Quốc gia Giáo dục.

Chủ đích của các trường Quốc gia nghĩa tử là giáo dục phổ thông và hướng nghiệp cho các học sinh chứ không được huấn luyện quân sự. Vì vậy trường Quốc gia nghĩa tử khác trường thiếu sinh quân. Sau năm 1975, các trường quốc gia nghĩa tử cũng bị giải thể.

GIÁO DỤC ĐẠI HỌC

Phần lớn các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam thời Việt Nam Cộng hòa được tổ chức theo mô hình viện đại học (theo Việt-Nam Tự-Điển của Hội Khai Trí Tiến Đức:Viện=Nơi, sở). Đây là mô hình tương tự như university của Hoa Kỳ và Tây Âu, cùng với nó là hệ thống đào tạo theo tín chỉ (tiếng Anh: credit). Mỗi viện đại học bao gồm nhiều phân khoa đại học(tiếng Anh: faculty; thường gọi tắt là phân khoa, ví dụ: Phân khoa Y, Phân khoa Sư phạm, Phân khoa Khoa học, v.v…) hoặc trường hay trường đại học (tiếng Anh: school hay college; ví dụ: Trường Đại học Nông nghiệp, Trường Đại học Kỹ thuật, v.v…). Trong mỗi phân khoa đại học hay trường đại học có cácngành (ví dụ: ngành Điện tử, ngành Công chánh, v.v…); về mặt tổ chức, mỗi ngành tương ứng với một ban (tiếng Anh: department; tương đương với đơn vị khoa hiện nay).

Về mặt tổ chức, viện đại học của Việt Nam Cộng hòa duy trì đường lối phi chính trị của các đại học Tây phương. Các khoa trưởng của các trường phân khoa khong do Bộ Quốc gia Giáo dục bổ nhiệm mà do các giáo sư của Hội đồng Khoa bầu lên.

Trong hai thập niên 1960 và 1970, lúc hội nghị hòa bình đang diễn ra ở Paris, chính phủ Việt Nam Cộng hòa ráo riết lên kế hoạch tái thiết sau chiến tranh, với viễn cảnh là hòa bình sẽ lập lại ở Việt Nam, một chính phủ liên hiệp sẽ được thành lập, người lính từ các bên trở về cần được đào tạo để tái hòa nhập vào xã hội. Trong khuôn khổ kế hoạch đó, có hai mô hình cơ sở giáo dục đại học mới và mang tính thực tiễn được hình thành, đó là trường đại học cộng đồng và viện đại học bách khoa.

Trường đại học cộng đồng là một cơ sở giáo dục đại học sơ cấp và đa ngành; sinh viên học ở đây để chuyển tiếp lên học ở các viện đại học lớn, hoặc mở mang kiến thức, hoặc học nghề để ra làm việc. Các trường đại học cộng đồng được thành lập với sự tham gia đóng góp, xây dựng, và quản trị của địa phương nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển ở địa phương trong các mặt văn hóa, xã hội, và kinh tế. Khởi điểm của mô hình giáo dục này là một nghiên cứu của ông Đỗ Bá Khê tiến hành vào năm 1969 mà các kết quả sau đó được đưa vào một luận án tiến sĩ trình ở Viện Đại học Southern California vào năm 1970 với tựa đề The Community College Concept: A Study of its Relevance to Postwar Reconstruction in Vietnam (Khái niệm trường đại học cộng đồng: Nghiên cứu sự phù hợp của nó với công cuộc tái thiết hậu chiến ở Việt Nam). Cơ sở đầu tiên được hình thành là Trường Đại học Cộng đồng Tiền Giang, thành lập vào năm 1971 ở Định Tường sau khi mô hình giáo dục mới này được mang đi trình bày sâu rộng trong dân chúng.

Vào năm 1973, Viện Đại học Bách khoa Thủ Đức (tên tiếng Anh: Thủ Đức Polytechnic University, gọi tắt là Thủ Đức Poly) được thành lập. Đây là một cơ sở giáo dục đại học đa ngành, đa lĩnh vực, và chú trọng đến các ngành thực tiễn. Trong thời gian đầu, Viện Đại học Bách khoa Thủ Đức có các trường đại học chuyên về Nông nghiệp, Kỹ thuật, Giáo dục,Khoa học và Nhân văn, Kinh tế và Quản trị, và Thiết kế đô thị; ngoài ra còn có trường đào tạo sau đại học. Theo kế hoạch, các cơ sở giáo dục đều được gom chung lại trong một khuôn viên rộng lớn, tạo một môi trường gợi hứng cho trí thức suy luận, với một cảnh trí được thiết kế nhằm nâng cao óc sáng tạo; quản lý hành chính tập trung để tăng hiệu năng và giảm chi phí.

Sau năm 1975, dưới chính thể Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, toàn bộ các cơ sở giáo dục đại học thời Việt Nam Cộng hòa bị đổi tên và bị phân tán theo khuôn mẫu giáo dục của Liên Xô nên không còn mô hình theo đó các trường hay phân khoa đại học cấu thành viện đại học, mà mỗi trường trở nên biệt lập. Giáo dục đại học Việt Nam dưới các chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam theo mô hình phân tán ngành học.

Các “trường đại học bách khoa” được thành lập dưới hai chính thể này (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh, và Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng) không giống như mô hình viện đại học bách khoa vì chỉ tập trung vào các ngành kỹ thuật. Tương tự, mô hình “trường đại học tổng hợp” (Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, Trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, vàTrường Đại học Tổng hợp Huế) cũng chỉ tập trung vào các ngành khoa học cơ bản, chứ không mang tính chất toàn diện. Đến đầu thập niên 1990, chính phủ Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam mới thành lập 2 “đại học” cấp quốc gia và 3 “đại học” cấp vùng theo mô hình gần giống như mô hình viện đại học. Vào tháng 10 năm 2009, một số đại biểu củaQuốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đưa ra đề nghị gọi tên các “đại học” cấp quốc gia và cấp vùng là “viện đại học”.

III. Các viện đại học tư thục

Viện Đại học Đà Lạt: Thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1957. Một phần cơ sở của Viện Đại học Đà Lạt nguyên là một chủng viện của Giáo hội Công giáo. Viện đại học này có 4 phân khoa đại học: Chính trị Kinh doanh, Khoa học, Sư phạm, Thần học và Văn khoa. Theo ước tính, từ năm 1957 đến 1975 viện đại học này đã giáo dục 26.551 người.

Viện Đại học Vạn Hạnh: Thuộc khối Ấn Quang của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất; thành lập ngày 17 tháng 10 năm 1964 ở số 222 đường Trương Minh Giảng (sau 1975 là đường Lê Văn Sỹ), Quận 3, Sài Gòn-Gia Định với 5 phân khoa đại học: Giáo dục, Phật học, Khoa học xã hội, Khoa học ứng dụng, và Văn học & Khoa học nhân văn. Vào đầu thập niên 1970, Vạn Hạnh có hơn 3.000 sinh viên.

Viện Đại học Phương Nam: Được cấp giấy phép năm 1967, tọa lạc ở số 16 đường Trần Quốc Toản (sau năm 1975 là đường 3 Tháng Hai), Quận 10, Sài Gòn. Viện đại học này thuộc khối Việt Nam Quốc Tự của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Giáo sư Lê Kim Ngân làm viện trưởng. Viện Đại học Phương Nam có 3 phân khoa đại học: Kinh tế-Thương mại, Ngoại ngữ, và Văn khoa. Vào thập niên 1970, viện đại học này có khoảng 750 sinh viên ghi danh.

Viện Đại học An Giang (Hòa Hảo): Thành lập năm 1970 ở Long Xuyên với 5 phân khoa đại học: Văn khoa, Thương mại-Ngân hàng, Bang giao Quốc tế, Khoa học Quản trị và Sư phạm. Viện Đại học này trực thuộc Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo.

Viện Đại học Cao Đài: Thành lập năm 1971 trên đường Ca Bảo Đạo ở Tây Ninh với 3 phân khoa đại học: Thần học Cao Đài, Nông lâm mục, và Sư phạm. Viện Đại học này trực thuộc Giáo hội Cao Đài.

Viện Đại học Minh Đức: Được cấp giấy phép năm 1972, trụ sở ở Sài Gòn với 5 phân khoa đại học: Kỹ thuật Canh nông, Khoa học Kỹ thuật, Kinh tế Thương mại, Nhân văn Nghệ thuật, và Y khoa. Viện Đại học này do Giáo hội Công giáo điều hành.

IV. Các trường đại học cộng đồng

Bắt đầu từ năm 1971 chính phủ mở một số trường đại học cộng đồng (theo mô hìnhcommunity college của Hoa Kỳ) như Trường Đại học Cộng đồng Tiền Giang ở Mỹ Tho, Duyên Hải ở Nha Trang, Quảng Đà ở Đà Nẵng (1974), và Long Hồ ở Vĩnh Long. Trường Đại học Cộng đồng Tiền Giang đặt trọng tâm vào nông nghiệp; Trường Đại học Cộng đồng Duyên Hải hướng về ngư nghiệp. Riêng Trường Long Hồ còn đang dang dở chưa hoàn tất thì chính thể Việt Nam Cộng hòa bị giải tán. Ở Sài Gòn thì có Trường Đại học Regina Pacis (khai giảng vào năm 1973) dành riêng cho nữ sinh do Công giáo thành lập, và theo triết lý đại học cộng đồng.

Giáo dục là của những người làm giáo dục

Ở Việt Nam, ngay từ thời xa xưa, giáo dục là của những người làm giáo dục. Các vương triều của Việt Nam thường chỉ vạch ra những đường nét chung và những mục tiêu chung, kèm theo đó là tổ chức các kỳ thi để tuyển chọn người tài mà không trực tiếp can dự vào hoạt động giảng dạy của các cơ sở giáo dục. Sang thời Pháp thuộc, người Pháp lập ra một nền giáo dục mới, nhưng việc điều hành và soạn thảo chương trình vẫn được giao cho các nhà giáo được huấn luyện chuyên môn, dù là người Pháp hay người Việt.

Đặc điểm trên được tôn trọng trong suốt thời Quốc gia Việt Nam của Cựu hoàng Bảo Đạivà đặc biệt là thời Việt Nam Cộng hòa. Các chức vụ bộ trưởng hay tổng trưởng giáo dục có thể là do các chính trị gia hay những người thuộc các ngành khác đảm nhiệm, nhưng các chức vụ khác trong Bộ Giáo dục đều là những nhà giáo chuyên nghiệp đảm trách (ngoài trừ một số chức vụ có tính chất chính trị như đổng lý văn phòng, bí thư, v.v…). Họ là những người am hiểu công việc, có kinh nghiệm, giàu tâm huyết, và xem chính trị chỉ là nhất thời, tương lai của dân tộc mới quan trọng. Trong các cơ quan lập pháp, những người đứng đầu các ủy ban hay tiểu ban giáo dục của Thượng viện và Hạ viện đều là những nghị sĩ quốc hội xuất thân từ nhà giáo. Ngoại trừ ở những vùng mất an ninh, những gì thuộc phạm vi chính trị nhất thời đều phải ngưng lại trước ngưỡng cửa học đường.

Riêng trong lĩnh vực giáo dục đại học, Điều 10 của Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa (1967) nêu rõ: Nền giáo dục đại học được tự trị.  Ở miền Nam trước 1975 không có “Bộ Đại học” cũng không có cơ quan chủ quản kiểu như Bộ Y tế quản lý các trường đại học Y-Dược. Trong ban lãnh đạo của Bộ Quốc gia Giáo dục của Việt Nam Cộng hòa có một thứ trưởngđặc trách giáo dục đại học. Công việc của vị này chủ yếu là lo về chính sách chung vì các viện đại học là cơ quan ngoại vi đối với Bộ ở trung ương. Về học vụ và điều hành, các cơ sở giáo dục đại học được tự trị. Các hội đồng ở cấp viện đại học và cấp trường đại học (hay phân khoa) có quyền thảo luận và quyết định mà không phải trình báo hay xin chỉ thị từ bất cứ ai.

Về mặt tài chính, tuy các viện đại học công lập có ngân sách riêng nhưng đây là một phần của ngân sách chung thuộc ngân sách quốc gia và phải được Quốc hội chấp thuận. Tất cả các chi tiêu phải qua thủ tục “chiếu hội ngân sách” (“chiếu hội”=kiểm nhận) do Bộ Tài chính kiểm soát và thực hiện. Ngoài ra, giảng viên và nhân viên là công chức quốc gia. Việc tuyển mới, chuyển ngạch, bổ nhiệm, thăng chức, v.v… phải qua thủ tục “chiếu hội công vụ” do Phủ Tổng ủy Công vụ thực hiện để kiểm soát. Trong thực tế, thủ tục này được thực hiện một cách khá dễ dàng và nhanh chóng. Như vậy, về mặt tài chính các viện đại học công lập ở miền Nam không được nhiều quyền tự trị như các viện đại học ở Hoa Kỳ. Lý do của việc này là do các viện đại học này không thu học phí của sinh viên, không có nguồn thu riêng.

Các học viện và viện nghiên cứu

Học Viện Quốc Gia Hành Chính: Cơ sở này được thành lập từ thời Quốc Gia Việt Nam với văn bản ký ngày 29 tháng 5 năm 1950 nhằm đào tạo nhân sự chuyên môn trong lãnh vực công quyền như thuế vụ và ngoại giao. Trường sở đặt ở Đà Lạt; năm 1956 thì dời về Sài Gòn đặt ở đường Alexandre de Rhodes; năm 1958 thì chuyển về số 100 đường Trần Quốc Toản (gần góc đường Cao Thắng, sau năm 1975 là đường 3/2), Quận 10, Sài Gòn. Học viện này trực thuộc Phủ Thủ tướng hay Phủ Tổng thống, đến năm 1973 thì thuộc Phủ Tổng ủy Công vụ. Học viện có chương trình hai năm cao học, chia thành ba ban cao học, đốc sự, và tham sự.

Học Viện Quốc Gia Nông Nghiệp (1972-1974): tiền thân là Trường Cao đẳng Nông Lâm Súc (1962-1968), Trung tâm Quốc gia Nông nghiệp (1968-1972) rồi nhập vào Viện Đại học Bách Khoa Thủ Đức năm 1974.

Ngoài những học viện trên, Việt Nam Cộng hòa còn duy trì một số cơ quan nghiên cứu khoa học như Viện Pasteur Sài Gòn, Viện Pasteur Đà Lạt, Viện Pasteur Nha Trang,Viện Hải dương học Nha Trang, Viện Nguyên tử lực Đà Lạt, Viện Khảo cổ v.v. với những chuyên môn đặc biệt.

Nguồn: https://ongvove.wordpress.com/2015/06/05/cac-truong-vien-ngoai-cong-lap-o-mien-nam-truoc-1975/