Sunday, 20 November 2022

Hồn Trẻ 20 và bạn hữu

 Luân Hồ Triệu
CON DẾ TÔN TẨN
 












(Hi 1)
Bà bán dế ngi dưới tàn cây đip trước cng trường, trước mt có cái đụt vi my chc con dế ngui. Giá mt con mt đồng. Thng Nh e dè đưa cho bà bán dế có năm cc, bà kêu nó la con nào b ct chưn, st m mi xng giá năm cc. Thng Nh chúi đầu vô đụt hơi lâu. My con dế than, dế la, dế vàng lai thy mà ham, toàn là th đủ giò đủ cng. Con thì đứng mt mình phùng cánh lên gáy rét rét, con thì rung rung cánh kêu cht chít cht chít, có con hùng h va gáy va rượt my con nào léng phéng ti gn.
Thng Nh thy mt con vàng lai ct mt giò đứng yên, chng gáy, chng kêu cht cht, ming nhâm nhi si râu dài mài hai cái càng. Si râu cong thành hình bu dc. Râu nó dài thit là dài. Con này chc sng dai theo li my thng bn nó dn dò. Thng Nh nhè nh đưa tay vô chp dính ngay anh chàng, anh chàng chân tay cào cào giy giy trong lòng bàn tay. Thng Nh đưa con dế cho bà bán dế b vô cái bch giy. Lòng mng khp khi, thng Nh đi v nhà, thnh thong hé cái bao giy nhìn vô.
Va v ti nhà, thng nh ling cái cp táp lên giường, ly con dế ra khi bao giy và b nó vô cái hp mt kiếng thường đựng my viên thuc t bc sáp ong má nó đã ly ct đi ch khác ri cho nó cái hp không. Nó ôm cái hp qua nhà thng Đực cho con dế ct giò ra quân t thí.  Thng Đực m hp bánh trung thu đựng dế ca nó ra. Thng Đực có con dế than dài ngong, bóng lưỡng như cc than đước. Nghe nói thuc loi chiến, dế hp qut hay ht xoài gì đó, hai ba đồng mt con. Thng Đực hí hng có bn dế đòi th sc. Đây là dp để thng Đực ra tài con dế than chiến mi mua được hi sáng này. Thng Đực ly cái đầu ráy làm bng du hc có dính my si tóc, nó ráy râu con dế than. Con dế than d thit, nó phùng cánh gáy rân đẩy đẩy cái đầu ráy. Thy dế mình đã sn sàng t thí, thng Đực kêu thng Nh th con dế vàng lai ct giò ca nó vô. Thng Nh nâng nh con dế mt giò trong tay, cho nó đi t t chuyn t lòng bàn tay này qua lòng bàn tay kia. Nó hng dám ly si tóc qun thành vòng tròn móc vô chưn sau ri quay con dế vòng vòng như my thng bn khác. Ti nó hay tán nhau làm vy con dế mi hăng, say ti chóng mt, đá thí mng. Con dế ca nó còn có mt giò, làm vy ri nó gãy luôn làm sao mà đá.
(Hết hi 1, xin xem tiếp hi 2)
 
(Hồi 2)
Thng Nh t t th con dế mt giò ca mình vô chiến trường. Chàng dế mt giò tiếp tc đi dc theo thành hp, ri đụng độ con dế than. My si râu ca hai con dế đụng nhau, rung lên. L! Con dế than ca thng Đực phùng cánh gáy rân, chy ti coi áp đảo tinh thn địch th d s, còn con dế mt giò ca nó ch dng li, êm re th thế. Nhưng mà coi kìa, khi hai cp càng kp cng nhau, con dế than đẩy đẩy hoài mà con dế ct giò hng suy suyn chút nào. Hng l con dế mt giò có thế tn gia truyn Hoàng Phi H. Con dế than đẩy hoài hi lâu chc mt, hết đẩy na, mun nh càng ra chy, nhưng cp càng nó b kp dính cng vô càng con dế mt giò. Khi my cái chưn ca con dế than ch còn động đậy ly l thì con dế mt giò cong cái chưn sau dài sc lên đẩy mnh, con dế than văng ra xa, chy tét. Con dế mt giò chng gáy bài chiến thng như my con dế khác, chng thèm rượt theo. Nó tiếp tc bò bò hi hi rung rung cp mép, coi cuc chiến đấu va qua là chuyn nh. Thng Nh mng, mà cũng hơi lo, bi hng biết ti sao con dế vàng lai mt giò ca nó hng chu gáy khúc khi hoàn ly le như my con dế bình thường khác. Con dế mt giò tiếp tc đi, khi đến cái v hp qut mà thng Đực dùng làm hang dế, nó chui vô ri nm im re trong đó. Thng Đực mt bí x, xách mép con dế than quay lia la. Con dế xoè cánh bay. Ri thng Đực th con dế than vô hang, mt lúc sau con dế than cũng b đá văng ra. My tua như vy mà ln nào con dế than cũng thua. Thng Đực dùng ngón đòn chót, nó ly tóc móc chưn sau con dế than quay hèn lâu, ri con dế than cũng b đá văng ra. Sau my bn như vy, con dế than sinh ra ê càng chy mt, va thy con dế mt giò h càng ra là nó quay đầu chy tét. T đầu ti cui ca cuc t thí, con dế mt giò toàn thng nhưng nht định hng thèm gáy.
Thng Nh vui bun ln ln chiu hôm đó. Vui chiến thng, bun vì mua nhm con dế câm. Ti hôm đó, sau khi cn thn để my cng giá vô hp, thng Nh nhìn con dế đứng yên nhâm nhi cng giá qua tm kiếng np hp lâu lm. Khi đèn trong nhà tt hết, nó còn nm thc trong mùng. Nó đợi tiếng gáy ca con dế mt giò. Đợi hoài không nghe gì hết, nó mt quá, ng luôn.
(Hết hi 2, xin xem tiếp hi 3)
 
(Hi 3)
My ngày sau đó, con dế ca thng Nh đi t thí đâu là thng đó. Ni tiếng khp xóm. My thng bn trong xóm kháo nhau là nó mua được con dế thn mt giò, có võ. Ti nó đặt tên con dế mt giò là con Tôn Tn. Thng Nh khoái quá xá, nhưng không bao gi để l cái bí mt ca con Tôn Tn mà ti bn hng để ý, đó là con Tôn Tn hng biết gáy.
My ngày sau thng Nh để ý thy con Tôn Tn kh ra, hng thèm gm giá gặm ci. Nó phi xách đầu con Tôn Tn lên, đút đồ ăn vô ming như đút con nít, lúc đó cp càng nó mi chu nhai nhóp nhép. Khi bò, con Tôn Tn cũng bò chm chp như rui mc mưa. Cũng hên là ti bn n uy danh ca con Tôn Tn nên không r nó t thí lúc này.
Có ông anh h bên ni ca thng Nh đi lính v phép, ghé nhà nó chơi mt ngày. Ông anh này hi nh cũng là dân khoái đá dế. nh nghe nó k chuyn con Tôn Tn, nh coi tướng con Tôn Tn, nh nói con dế ca em gn ngm ri đó. nh ch cách làm cho con Tôn Tn ca nó mnh li. nh nói con Tôn Tn phi trong hang, cn ung sương, hng gió mi li sc, ít ra là nó phi b con Tôn Tn vô mt cái hp có vi lưới, ban đêm đem ra sân phơi sương, không thôi thì th nó đi, để nó chết mang ti lm.
Con Tôn Tn xung sc l. Bò l đờ trong hp kiếng. Con Tôn Tn yếu thit ri. Thng Nh cũng kiếm hng ra miếng vi lưới nào để đậy hp và cho con Tôn Tn phơi sương hng gió khi đêm v. Hng n để nó chết ri ngt đầu làm đầu ráy như ti bn, thng Nh bèn th con Tôn Tn vô cái l lù gn my chu bông sân nhà sau. Bin pháp cui cùng, chng thà như vy còn hơn là để con Tôn Tn trong hp ri nó cũng chết dn chết mòn như li ông anh h tiên đoán. Chiu đó, sau khi con Tôn Tn t t bò vô l lù, thng Nh để trước l lù mt miếng lá ci bông, ri ti nó đói nó bò ra nó ăn.
(Hết hi 3, xin xem tiếp hi 4)
 
(Hi 4)
Sáng hôm sau thng Nh ra cái l lù coi con Tôn Tn còn trng không. Cái l ti thui, hng thy gì hết. Miếng lá ci trước l có du càng dế gm, du hình cung ming nhăn nhăn bên vành lá. Thng Nh khám phá ra điu đó mà lòng tràn tr hy vng. Vy là ti hôm qua con Tôn Tn có bò ra thiếm xc chút đỉnh ci và hng có b đi chơi ch khác. Vy là nó còn trong cái l lù. Chiu hôm đó thng Nh thay miếng ci khác, non xanh hơn miếng hôm qua cho con Tôn Tn.
My ngày lin thng Nh ra thăm và thay lá ci cho con Tôn Tn. Ngày nào thng Nh cũng thy có du lá ci b càng dế gm. Còn con Tôn Tn thì li nm rút trong cái l lù làm bng ng nước sâu hom ti hù đó. Cái ng nước nh quá để nó có th tht tay vô hang mà thăm con Tôn Tn. Mà thôi, nó t nghĩ, min là con Tôn Tn còn sng và trng là được ri.
Mt đêm n, nm trên đi-văng nhìn ánh trăng sáng soi qua song ca s, bng nhiên thng Nh nghe tiếng dế bt đầu gáy. Tiếng con dế nào mà đục đục, hng có rét rét thit thanh như my con dế khác mà là rt rt. Dế người ta gáy như là tiếng đờn măng-đô dây kim loi, còn tiếng con dế này như là tiếng đờn ghi-ta thùng dây gân câu cá. Trm trm, nhưng mà thit đều đặn. Thng Nh nm nghe mt hi bt bun ng. Tiếng con dế này sao mà hng có chói chang làm phin gic ng bà con như my con dế khác.
Sáng sm hôm sau tiếng dế t hi ti vn còn r r. Con dế gì mà gáy dai d vy, gáy c đêm ti sáng mà cũng còn rán gáy, b nó mun b p sao mà! Nó mon men ln theo tiếng dế, lòng t nh phi bt cho được con dế này b hp gáy nghe chơi.
Tiếng dế gáy phát ra t ch cái l lù. Nó nhón gót đi nhè nh ti! Ô kìa, con dế mt giò Tôn Tn đang đứng trước hang phùng cánh gáy nghêu ngao! Vy là con Tôn Tn còn mnh quá! Vy là con Tôn Tn biết gáy! Nó hng có câm! Vy mà hi đó ti gi nó c tưởng con Tôn Tn câm! i chao ơi! Cái khám phá này quan trng quá! Cái ông anh h ca nó nói đúng bong bóc! Gió sương làm con Tôn Tn li sc ri!
Biết chc con Tôn Tn định cư trong đó, nó hay r ti bn đem dế th vô cái l lù t thí vi con Tôn Tn. Ln nào con Tôn Tn cũng đá văng my con dế l ra khi hang. Có ln con Tôn Tn còn rượt my con dế l chy ra khi hang gn na gang tay, gáy rét rét vang lng như tiếng đờn măng-đô chư không phi như tiếng ghi-ta thùng dây gân thường l, xong ri nó chy l tr vô cái lỗ lù. My thng bn ca nó tán tng con Tôn Tn bng ch nho luôn, con Tôn Tn thit là "danh bt hư truyn"!
(Hết hi 4, xin xem tiếp hi 5)
 
(Hi 5)
Mt tun sau, thng Nh ra thăm con Tôn Tn và cho nó miếng v dưa hu ai quăng dc đường nó lượm được khi đi hc v. Đi gn đến cái l lù, nó nghe tiếng dế chít cht, chít cht t trong hang phát ra. Ló ra khi hang là mt cái đuôi dế, nó ghé mt dòm vô cái l lù. Con Tôn Tn sao dn thit, nó thy bóng mình mà c chít cht. Na cái thân dế t t xut hin gn ca hang. a mà cái cánh ca nó sao đen thui trơn như là cánh dế mái, hng có rn ri như cánh ca con Tôn Tn gì hết tri. Nó nín th dòm vô sâu hơn chút. À! Con Tôn Tn nm xích bên trong kia kìa! Cp cánh con Tôn Tn rung rung c nhau phát ra tiếng chít ch, chít cht đều đặn, đít nó rung rung đẩy đẩy vô mt con dế mái. Vy là con Tôn Tn có v! Thng bn nào chơi ác th con dế mái này vô cái l lù vy ta? Nó tiếp tc nhìn cp dế tht lui ra gn đến ca l lù. Con dế mái đã hết tht lùi. Nàng ta t t bò tr vô, leo lên lưng con Tôn Tn, hai con dế cun nhau dính lo, con Tôn Tn hết kêu chít cht. Không gian chung quanh bng im lng l k. Tt c đều im re đến độ thng Nh nghe được tiếng con chim se s bay xà qua sân. Thng Nh chăm chú nhìn vô l lù, thy con Tôn Tn rướn cong ngược cái bng ca nó lên, hy hy và vãnh vãnh cái đít nó lên cho đụng vô đít con dế mái, ri con Tôn Tn vnh đít lên cao hơn chút xíu na và rn ra cc gì trng trng. Cái cc đó dính vô đít con dế mái. Cái cc trng trng nh xíu bng na ht cườm. Sau đó con Tôn Tn cõng con dế mái t t bò sâu vào bóng ti ca cái l lù.
Biết là con Tôn Tn có v ri, nó cho v chng Tôn Tn ăn đủ th rau ci l ti bn kháo nhau mách nước như ci bèo, cơm ngui và ngay c t na cho có v thuc. Nó thm mơ ngày nào dòm vô lđược thy l kh dế con trong trng. Ti bn ca thng Nh nói cho nó biết cái cc trng trng mà nó thy dính đít con dế mái là cc khí ca con Tôn Tn, my con dế nào kêu chít cht hoài là mc khí, hng chu đá, có đá cũng đá d c. Ti bn nó nói phi đè đít nn cho cc khí lòi ra là con dế hết chít cht lin. Đôi khi ti nó quá tay, con dế lòi rut ra lòng thòng ri chết luôn. Ác thit!
(Hết hi 5, xin xem tiếp hi 6)
 
(Hi 6)
Mà cũng l, t hôm con Tôn Tn có v, thng Nh không nghe con Tôn Tn gáy mi đêm na. Khi thng Nh chưa kp thy con dế con nào xut hin trong hang thì mt cơn mưa đêm ngp tri ngp đất đã p xung xóm nó. Nước ngp đầy sân sau nhà nó, tràn vô luôn trong nhà. C nhà hè nhau tát nước ti na đêm. Sáng hôm sau, tri quang mây tnh, thng Nh li nước lõm bõm ra ch l lù. Nước đầy l. Thng Nh không thy vợ chng con Tôn Tn đâu hết. Chc v chng con Tôn Tn bay đi tránh nước ngp đâu ri.
Sau cơn mưa đó, mi đêm dế đâu bay v bu ct đèn đin ngoài đường nhiu quá. Nó vi li ti bn trong xóm ti ti ra ct đèn bt dế. Sáng sm ti nó cũng r nhau đi d my cái tàu lá da đậy ci con để kiếm dế mà bt. My ông Tiu trng ry mng vn hoài mà ti nó hng cha. Có điu mi khi nó hay là bn nó bt được con nào què chân, thng Nh cũng ráng xem k coi có phi là con Tôn Tn hay không. Nhng năm sau đó, lâu lâu ti nó cũng bt được my con dế có cánh màu ging như màu cánh con Tôn Tn. Thng Nh bâng khuâng t hi rng my con dế đó có phi là con cháu ca con Tôn Tn hay không.
(Hết hi 6, xin xem tiếp hi 7)
 
(Hi 7)
Khi ln lên, t nn ra x người sinh sng, thng Nh nh tiếng dế quê nhà quá xá. Nó nh hi đó, nghe tiếng dế gáy thôi là nó đoán được con nào b, con nào nh, con nào già, con nào tr, con nào dài, con nào ngn. Có điu tiếng dế than hay là dế la thì nó hng phân bit được. Nó cũng có ăn hc nên biết được cái tiếng khàn khàn âm u ca con Tôn Tn hi đó là do s giao hòa cng hưởng ca tiếng dế gáy vi cái ng nước làm lỗ lù. Nó cũng biết là có nhng tiếng dế gáy là để hù địch th và cũng có nhng tiếng gáy to thành nhng D khúc, nhng bài Serenades, kêu gi my con dế mái, và ch cho my ch dế ch mình cư ng để my ch tp vô, ch hi đó không có thng bn nào th dế mái vô nhà con Tôn Tn để ly ging hết. Còn nhng tiếng chít cht là bn tình ca muôn thu ca loài dế trước khi chàng đưa nàng vào mùa nước ni.
Con Tôn Tn cho nó thy rng dế què dế câm chưa chc là dế b đi, vì con Tôn Tn đá rt là chiến đấu. Dế què mà có v như con Tôn Tn li còn đá d hơn na. Có ln con dế ht xoài lng danh "dế hang rn" ca thng Quang bên xóm Giếng đem qua t thí cũng b con Tôn Tn đá cho chy tét khi dám xâm nhp gia cư bt hp pháp.
Còn người anh h ca nó đã chết trn Bình Gi khi nó chưa kp báo tin vui v con Tôn Tn cho anh biết, đồng thi nh anh gii thích ti sao và ti sao anh hc được cái bí quyết nuôi dế va sng dai và sng mnh như vy. Nó mường tượng đến hai si dây siêu hình và hin thc nào đó liên kết cái chết trn ca người anh h và s sng li ca con Tôn Tn. Du sao, hình nh ca nó và con Tôn Tn là mt trong nhng k nim gia đình anh mang theo trước khi anh tr li kiếp chinh nhân ri gc ngã hy sinh và tr v cát bi. Ngược li, hình nh ca anh và li ca anh v con dế Tôn Tn luôn nm trong trí ca nó.
Nhiu lúc thng Nh cm thy sao đời dế cũng na ná như đời người ta vy. Dế cũng ăn, cũng ca hát, cũng yêu đương, cũng cn có t do để sng vui sng mnh, và dế cũng biết xây dng và bo v mt mái m gia đình như người ta vy mà.
(Hết Hi 7, xin xem tiếp Hi 8)
 
(Hi 8)
Nó li còn lan man suy xét so sánh dế vi li các con côn trùng khác như con ong, con kiến.
x người, có my đứa nh đóng thùng nuôi c kiến theo đúng bài bn, cng vi s đam mê. Chúng đã to ra được nhng kiến k vĩ lng danh đến ni my nhà báo săn tin đã đến chp hình và viết bài ca ngi. Hi nh nó cũng hay quan sát my kiến la quanh nhà thy ti kiến tuy nh nhưng biết hp qun gây sc mnh đáng s. My con kiến thường hay đi theo nhng hàng dài. Con trước, con sau. Con ra đi kiếm đồ ăn, con tha đồ ăn tr v , có con trên đường v li tay không. Gp nhau chúng cũng chào ri trao đổi tin tc gì đó nó không biết na, nó nghĩ là các tin ca my tr kiến có nhim v trinh sát đường đi đến nơi có đồ ăn. Thng nh nhn thy h có con cào cào đang giãy chết hay miếng tht, miếng cá, miếng bánh vng nào rơi rt trong nhà sau các ba ăn thì không bao lâu sau kiến đã bu đầy rút ta thc phm mi con mt chút tha v để dành cho ngày mai sau khi ăn chút đỉnh ti ch để ly sc. Có ln nó còn thy c trăm con kiến kéo xác chết mt con cào cào ln gp ngàn ln mt con kiến! Thit đúng là hp qun gây sc mnh. Í, nhưng ngay lúc đó có ai ghét kiến ly thuc Mitox xt lên ti kiến s chết c bin kiến luôn. Đúng là đoàn kết chết hết chia r chết l t.
Loài ong cũng giông ging như loài kiến. Ong phân công rõ ràng lm. Con thì bay đi, ct lc kiếm ăn, hút mt đem v nuôi đàn ong th khéo tay nhà đang ra sc nh sáp ong và xây ong. Mt cũng để nuôi con ong chúa cn ăn nhiu hu gia tăng lc lượng lao động. Loài ong, loài kiến ging nhau s hp qun và rt quý cái là công trình chung ti nó xây dng lên, nhưng khi ham mê hít phi mê hn hương hay ung lm nước pha thuc lú ca my người l mun ăn cp mt ong hay ly trng kiến thì ti nó quên điu này. Bun lm thay! Ngoài nhng trường hp đó, người ta hay con thú nào không thn trng vô ý đụng t ong hay kiến s b chích, b cn, b truyn nc độc, và sau đó không sưng mt thì tay chưn cũng sưng thù lù, đôi khi phi tan nát cuc đời.
Nó lan man nghĩ qua xã hi ca dế. Con dế b hơn con ong, con kiến nhưng thit ra nó cũng là loài côn trùng yếu nht trước chim chóc, rn rít và ngay c đàn kiến. Gi t my con dế hp li, sng thành đàn làm như ong như kiến thì sao ta. Nó nghĩ my đứa nh ham chơi dế s mng vì vết cn ca dế không có nc độc, và khi dế đã lp by đàn ti nh d tóm được nhiu dế. Nếu như vy thì khi my đứa nh bt được dế đem v ri, thng Nh nghĩ là my đứa ti nó ch để coi chơi thôi. Khi dế đã chu sng chung hoà bình vi nhau trong cùng mt , chúng s không còn mun đá ln nhau na. Bt ti nó v ch t tn rau ci nuôi báo cô, tr phi người ta mun nuôi dế kiu công nghip ri bán cho nhà hàng làm món dế dn đậu phng chiên giòn!
(Hết Hi 8, xin xem tiếp Hi 9)
 
Luân H Triu

No comments:

Post a Comment

Note: only a member of this blog may post a comment.